Wat zeggen doemscenario’s en vooruitgangsdenken eigenlijk over onszelf?

Dagelijks staan de kranten en sociale media vol doemscenario’s – we lijken ervan overtuigd dat de toekomst ons geen betere wereld brengt. Staat onze westerse beschaving op het spel? Bedreigen slimme robots onze welvaart of zelfs ons voortbestaan? En waarom zijn velen zo bang voor migranten?

In 'De strijd om de toekomst' onderzoekt Addie Schulte neergangstheorieën die voortvloeien uit actuele kwesties als migratie, neoliberalisme, robotisering en klimaatverandering. Niet om het waarheidsgehalte of de waarschijnlijkheid van deze doemscenario’s vast te stellen, maar om te onderzoeken hoe deze denkbeelden zich hebben ontwikkeld. Hij belicht een scala aan vooraanstaande en opkomende denkers over het hele politieke spectrum, zoals Paul Scheffer en Frits Bolkestein, Naomi Klein en Michael Ignatieff, Steven Pinker, Peter Sloterdijk en Rutger Bregman. Wat zeggen de angsten voor de migrant, of voor de Apocalyps, eigenlijk over het beeld van onszelf en van de wereld?

Addie Schulte geeft kritische instrumenten om de ideeënstrijd over de toekomst te ontleden. Hij laat zien dat neergangstheorieën onderdeel zijn van het politieke debat: ze kunnen worden gebruikt om ons voor het karretje van elk mogelijke ideologie te spannen, omdat ze ons ook een betere wereld beloven. Maar wie echt op een andere manier naar onze toekomst wil kijken, zal daarin ruimte moeten laten voor niet te voorspellen ontwikkelingen, twijfel en onzekerheid.

Addie Schulte (Amsterdam, 1965) is historicus en journalist. Hij studeerde Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en Internationale Betrekkingen aan de University of Sussex. Bij Het Parool was hij politiek verslaggever, chef van de buitenlandredactie en opinieredacteur. Sinds 2015 werkt hij als freelance journalist met speciale aandacht voor actuele vraagstukken en het denken over de toekomst.